Maak kennis met de transformerende kracht van neuro-inclusief design. Duik in de wereld van neurodiversiteit, ontdek het belang ervan voor de vormgeving van verrijkende ruimtes en leer hoe neuro-inclusieve designprincipes onze benadering van architectuur en interieur ingrijpend kunnen veranderen.
Wat is neurodiversiteit?
Neurodiversiteit erkent de natuurlijke verschillen in onze hersenen. Het concept plaatst vraagtekens bij het idee dat bepaalde neurologische aandoeningen een stoornis zijn en erkent ze daarentegen als waardevolle aspecten van de menselijke cognitie. De voornaamste principes van neuro-inclusie zijn gebaseerd op het aanvaarden, respecteren en integreren van die neurologische verschillen.
Neurodiversiteit deelt de bevolking op in twee groepen: de neuromeerderheid, van wie de behoeften grotendeels worden ingevuld in de maatschappij, en de neurominderheid, bij wie dat vaak niet het geval is. Hoewel de terminologie varieert, verwijst het begrip 'neurodivergent' naar de minderheidsgroep: personen met aandoeningen zoals autisme, ADHD, dyslexie en meer. Zo'n 20% van de bevolking wordt als neurodivergent beschouwd.
Wat is het verschil tussen neurodivers en neurotypisch?
Het is van cruciaal belang om het verschil te begrijpen tussen neurodiverse en neurotypische mensen. Neurodivergente personen hebben unieke sterktes en zwaktes die samengaan met hun aandoening en die diversiteit bevorderen. Inclusief design erkent en omarmt de diversiteit die ontstaat door neurodivergentie. Neurotypische personen vertegenwoordigen dan weer het traditionele neurologische stramien. Ze delen dezelfde cognitieve patronen, sociale gedragingen en communicatiestijlen, die aansluiten bij de verwachtingen van de maatschappij. Die gedeelde neurotypische ervaring kan zorgen voor een gevoel van vertrouwdheid en voorspelbaarheid in sociale interacties.
Waarom is het slim om te ontwerpen met neurodiversiteit in het achterhoofd?
Neurodivergente perspectieven gaan vaak gepaard met unieke inzichten en een probleemoplossende aanpak. Wanneer we met neuro-inclusief design inspelen op de behoeften van neurodivergente personen, stimuleren we niet alleen een verrijkende omgeving, maar benutten we ook het volledige potentieel van hun creativiteit en innovatie. Neurodivergente personen zullen sneller op verkenning gaan in plaats van bestaande systemen te gebruiken en creëren op die manier een cultuur waarin ontdekking en aanpassing centraal staan.
Dat inzicht is vooral belangrijk in de onderwijswereld, waar het traditionele klaslokaal erg uitdagend kan zijn voor neurodivergente kinderen. Een klassieke onderwijsomgeving kan leiden tot verveling bij neurodivergente leerlingen, omdat dergelijke ruimtes onvoldoende uitdaging bieden voor hun nieuwsgierige geest. Een aangepast ontwerp in een onderwijssetting moet in de eerste plaats dynamische ruimtes creëren die aanmoedigen om op ontdekking te gaan, en neurodivergente kinderen de mogelijkheid bieden om hun interesses te verdiepen, nieuwe inzichten te verwerven en een diepgewortelde passie voor leren te ontwikkelen.
Door de unieke leerstijlen en -voorkeuren van neurodivergente personen te erkennen en erop in te spelen verbeteren we niet alleen hun leerervaring, maar bereiden we hen ook voor om een nuttige bijdrage te leveren aan de maatschappij.
Neuro-inclusief design
Neuro-inclusieve designprincipes
Wil je een neuro-inclusieve omgeving creëren, dan is het belangrijk om in je ontwerp rekening te houden met een aantal aspecten.
- Zintuigvriendelijke elementen: denk bijvoorbeeld aan dimbare verlichting, zachte vloerbekleding en wandpanelen voor een betere akoestiek, sensorische 'pods' of verschillende zintuiglijke texturen.
- Flexibele ruimtes en meubels: verplaatsbare wanden en aanpasbaar meubilair, zoals stabureaus, flexibele zitoplossingen en meer.
- Zones en oriëntatie: gekleurde wanden of tapijten om zones zoals vergaderruimtes of koffiecorners aan te geven, duidelijke signalisatie voor een vlotte oriëntatie.
- Biofilie: natuurlijke elementen zoals planten of waterpartijen, aardse tinten voor muren en vloeren, texturen die elementen uit de natuur imiteren enz.
Sensorische over- en onderprikkeling begrijpen
We kunnen ons allemaal wel iets voorstellen bij sensorische overprikkeling. Overprikkeling ontstaat wanneer er te veel stimuli zijn, zoals fel licht, veel lawaai of een overvolle ruimte. Dat kan stresserend zijn voor mensen die hier gevoelig voor zijn.
Neurodivergente personen hebben vaak te kampen met sensorische overprikkeling, maar kunnen net zo goed last hebben van sensorische onderprikkeling. Onderprikkeling ontstaat wanneer er te weinig stimuli zijn, wat leidt tot verveling en desinteresse. Een neuro-inclusief interieurontwerp kan op dat vlak een belangrijke rol spelen.
Dimbare verlichting, geluidsabsorberende materialen en een flexibele indeling zijn ideaal om sensorische overprikkeling te verzachten. Met verschillende texturen, visueel stimulerende patronen en interactieve elementen kun je dan weer de zintuigen aanspreken en sensorische onderprikkeling voorkomen.
Samenwerken met neurodivergente personen
Als je voor een specifieke groep ontwerpt, is het altijd nuttig om die doelgroep te betrekken bij het proces. Dat ligt voor de hand bij neurotypische projecten, maar hoe pak je dat aan bij een ontwerp voor neurodivergente personen? Heel eenvoudig: je gaat te rade bij mensen die dagelijks ervaren hoe het is om te leven in een niet zo inclusieve wereld.
Neurodivergente personen kunnen hun persoonlijke ervaringen toelichten en bieden inzicht in hun sensorische voorkeuren en uitdagingen. Door hen te betrekken bij het proces krijg je toegang tot een schat aan informatie, die veel verder reikt dan de theoretische basis. Het resultaat is een ruimtelijk ontwerp dat op-en-top neuro-inclusief is en een gevoel van autonomie stimuleert bij de neurominderheid. Het is tijd om komaf te maken met stereotypes en misvattingen ... Voor een écht inclusieve maatschappij!
Onderwijsomgeving
Door neuro-inclusief design te integreren in de onderwijswereld bevorder je een inclusieve en ondersteunende omgeving die inspeelt op de uiteenlopende behoeften van de leerlingen en zelfs de lesgevers. Een neuro-inclusief ontwerp draagt bovendien bij aan een cultuur van aanvaarding, respect en gelijkheid. Dat leidt dan weer tot betere onderwijsresultaten, meer welzijn en een inclusievere samenleving.
Een neuro-inclusieve onderwijsomgeving creëer je onder meer met de volgende elementen:
- flexibele leerplekken
- visuele ondersteuning en duidelijkheid
- sensorische overwegingen
- technologische integratie
- individuele ondersteuningsplannen
- inclusief curriculumdesign
- training en bewustzijn voor lesgevers
Kantooromgeving
Net als in een onderwijsomgeving is het ook in een kantooromgeving belangrijk om rekening te houden met de uiteenlopende behoeften van de werknemers. Neuro-inclusieve designelementen op de werkvloer verhogen niet alleen het welzijn en de productiviteit, maar dragen ook bij aan een werkomgeving waar innovatie en bloei centraal staan. Ook neurotypische medewerkers hebben overigens baat bij een ontwerp dat inspeelt op de behoeften van neurodivergente werknemers.
Een neuro-inclusieve kantooromgeving creëer je onder meer met de volgende elementen:
- flexibele werkposten
- sensorische overwegingen
- flexibel meubilair
- duidelijke communicatiestrategieën
- flexibele schema's en voorzieningen
- technologische toegankelijkheid
- trainings- en bewustzijnsprogramma's
- ondersteuning voor mentale gezondheid
- carrièremogelijkheden
Onderzoek en voorbeelden uit de praktijk
Whitepaper
Wil je meer weten over neurodiversiteit? Lees dan onze whitepaper over neuro-inclusieve architectuur- en designprojecten.
Webinars
Geen zin om te lezen? Bekijk dan onze modulyss Talks-webinarreeks over neuro-inclusie. Ontdek de praktijkervaring van onze drie experts, die dieper ingaan op de evolutie van de designwereld naar een meer neuro-inclusieve omgeving.
Project voor het goede doel
Wist je al dat we – met de hulp van Carden Nursery & Primary School en Tétris Design & Build – een therapieruimte onder handen hebben genomen en omgetoverd tot een zintuigvriendelijke oase?
Natuurlijke elegantie: Het tapijtontwerp op maat van Sylvain Willenz voor modulyss
modulyss nu ook verkrijgbaar via Material Bank
Innovatief design: modulyss op het Aqua Event van Archiproducts, gecureerd door Studiopepe
